भारतावर ५०% टॅरिफ निर्णयामागील ‘ट्रेड गुरु’

अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे विश्वासू आणि आक्रमक व्यापार धोरण राबवणारे प्रमुख सल्लागार पीटर नॅवारो पुन्हा एकदा जागतिक चर्चेच्या केंद्रस्थानी आले आहेत. भारतावर cumulative ५०% टॅरिफ लावण्याच्या निर्णयामागे नॅवारो यांची महत्त्वपूर्ण भूमिका असल्याचे व्हाईट हाऊस सूत्रांनी स्पष्ट केले.

कोण आहेत पीटर नॅवारो?

पीटर नॅवारो हे एक अर्थतज्ज्ञ, प्राध्यापक आणि लेखक आहेत. त्यांनी हार्वर्ड विद्यापीठातून अर्थशास्त्रात पीएचडी मिळवली आहे. दीर्घकाळ कॅलिफोर्नियातील युनिव्हर्सिटी ऑफ इर्विन येथे अध्यापन केले.

ट्रम्प यांनी २०१६ मधील पहिल्या कार्यकाळातच त्यांना National Trade Council चे प्रमुख बनवले. नंतर ते Office of Trade and Manufacturing Policy (OTMP) चे संचालक झाले. ट्रम्प यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळात त्यांना थेट Senior Counselor to the President for Trade and Manufacturing ही नवी भूमिका देण्यात आली आहे.

नॅवारो यांचे धोरणात्मक विचार

नॅवारो यांची आर्थिक तत्त्वज्ञान स्पष्ट आहे – “मेड इन अमेरिका” या घोषवाक्याला आधार देत अमेरिकन उत्पादनक्षमता वाढवणे आणि चीनसारख्या प्रतिस्पर्धी देशांना टक्कर देणे. त्यांनी अनेक पुस्तके लिहिली आहेत, त्यापैकी “Death by China” हे सर्वाधिक चर्चेत आले. यात त्यांनी चीनच्या स्वस्त निर्यातीमुळे अमेरिकन रोजगार धोक्यात आल्याचा दावा केला होता.

भारतावर टॅरिफचा दबाव

भारतावर लादलेल्या ५०% टॅरिफ निर्णयाबाबत नॅवारो यांनी स्पष्ट भूमिका घेतली आहे. त्यांच्या मते, “भारतासारख्या मोठ्या अर्थव्यवस्थेने रशियन तेल खरेदी करून जागतिक निर्बंधांना कमकुवत करणे हे अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी धोकादायक आहे.” त्यामुळे व्यापार धोरणाला परराष्ट्र धोरणाशी जोडत त्यांनी कठोर पावले उचलण्याचा सल्ला दिला.

नॅवारो यांची शैली आक्रमक असल्यामुळे त्यांच्यावर नेहमीच वाद निर्माण होतात. अमेरिकन उद्योगांना संरक्षण देण्याच्या त्यांच्या धोरणाचे देशांतर्गत स्वागत झाले, पण आंतरराष्ट्रीय स्तरावर त्यांच्यावर “आर्थिक राष्ट्रवादाला चालना देणारे” अशी टीका झाली. काही तज्ज्ञांचे मत आहे की टॅरिफ वाढीमुळे अल्पावधीत अमेरिकन उद्योगांना फायदा होईल, मात्र दीर्घकाळात महागाई व जागतिक व्यापारात अस्थिरता निर्माण होण्याची शक्यता आहे.