Gold Market Analysis सोन्याची 'सुवर्ण' कामगिरी; ४६ वर्षांनंतर मोडणार रेकॉर्ड ?

अमेरिकन फेडरल रिझर्व्ह आगामी डिसेंबरच्या बैठकीत व्याजदरात कपात करेल, या अपेक्षा बळावल्याने सोन्याच्या या ऐतिहासिक घौडदौडीला बळ मिळत आहे.

अमेरिकन सरकारमधील 'शटडाऊन'मुळे (Government Shutdown) आर्थिक आकडेवारीचे चित्र अस्पष्ट असूनही, सराफा बाजाराने आपली ताकद दाखवून दिली आहे. शुक्रवारी सोन्याचे दर ४,१७० डॉलर्स प्रति औंस (Ounce) च्या आसपास राहिले, या आठवड्यात सोन्यात २ टक्क्यांहून अधिक वाढ नोंदवली गेली. तर महाराष्ट्रात जीएसटी वगळता सोन्याचा दर १ लाख २७ हजार ४०० रुपयांवर पोहचलाय.

फेडचा निर्णय आणि बाजाराचा कल

सोन्याच्या या तेजीमागे मुख्य कारण म्हणजे फेडरल रिझर्व्हच्या चलनविषयक धोरणातील संभाव्य बदल. साधारणपणे, व्याजदर कमी झाल्यास सोन्यासारख्या 'नॉन-ईल्डिंग' (व्याज न मिळणाऱ्या) मालमत्तेकडे गुंतवणूकदारांचा ओघ वाढतो, कारण अशा वेळी रोख्यांमधील (Bonds) गुंतवणुकीपेक्षा सोने बाळगणे अधिक फायदेशीर ठरते.

डिसेंबरमध्ये फेडरल रिझर्व्ह पाव टक्का (०.२५%) व्याजदर कपात करेल, याची शक्यता आता ८० टक्क्यांहून अधिक आहे. सीएमई (CME) फेडवॉच टूलनुसार, ही शक्यता एका दिवसात ८५ टक्क्यांवरून ८७ टक्क्यांवर पोहोचली आहे.

आकडेवारीचा अभाव आणि 'शटडाऊन'चा फटका

गुंतवणूकदार आणि फेडरल रिझर्व्ह सध्या एका विचित्र परिस्थितीचा सामना करत आहेत. अमेरिकेतील ऐतिहासिक गव्हर्नमेंट शटडाऊनमुळे महत्त्वाची आर्थिक आकडेवारी उपलब्ध झालेली नाही किंवा ती लांबणीवर पडली आहे. त्यामुळे जगातील सर्वात मोठ्या अर्थव्यवस्थेच्या आरोग्याचे अचूक निदान करणे कठीण झाले आहे. ठोस आकडेवारीच्या अनुपस्थितीत व्यापारी (Traders) उपलब्ध असलेल्या प्रत्येक लहानसहान संकेताचे बारकाईने विश्लेषण करत आहेत.

विक्रमी उच्चांक आणि ईटीएफमधील ओघ

सोन्याची ही वाढ सर्वसमावेशक आहे. डिसेंबर डिलिव्हरीसाठी अमेरिकन सोन्याचे वायदे (Futures) ०.३ टक्क्यांनी वाढून ४,२१५.८० डॉलर्स प्रति औंस वर पोहोचले आहेत, तर सिंगापूरमध्ये सोन्याचा दर ४,१७१.१८ डॉलर्सवर होता.

सोन्यातील तेजी कशामुळे ?

१. मध्यवर्ती बँकांची खरेदी: जगभरातील मध्यवर्ती बँकांकडून (Central Banks) सोन्याच्या साठ्यात केली जाणारी वाढ.

२. ईटीएफ मधील गुंतवणूक: सोन्यावर आधारित ईटीएफमध्ये (Gold-backed ETFs) गुंतवणूकदारांचा वाढता ओघ. ब्लूमबर्गच्या आकडेवारीनुसार, सोन्याचे दर ४,००० डॉलर्सच्या वर स्थिर असूनही गेल्या तीन आठवड्यांत ईटीएफमधील गुंतवणूक सातत्याने टिकून आहे.

पॉवेल यांचा उत्तराधिकारी कोण ?

फेडरल रिझर्व्हच्या नेतृत्वाबाबतचे अंदाजही बाजारावर परिणाम करत आहेत. विद्यमान फेड अध्यक्ष जेरोम पॉवेल यांचे संभाव्य उत्तराधिकारी म्हणून केव्हिन हॅसेट (Kevin Hassett) यांचे नाव चर्चेत आहे. अमेरिकेचे राष्ट्रपती डोनाल्ड ट्रम्प यांनी नेहमीच कमी व्याजदरांचा आग्रह धरला आहे आणि हॅसेट यांनीही ट्रम्प यांच्या भूमिकेशी सहमती दर्शवली आहे. यामुळे भविष्यात फेडचे धोरण अधिक लवचिक राहण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे सोन्याचे दर वाढण्याची शक्यता आहे.

ब्लूमबर्ग डॉलर स्पॉट इंडेक्समध्ये झालेली घसरण हे दर्शवते की डॉलर कमकुवत होत आहे. अशा परिस्थितीत, सार्वभौम रोखे आणि चलनांमधून पैसे काढून गुंतवणूकदार सोन्यासारख्या सुरक्षित पर्यायांकडे वळत आहेत.

शनिवारपासून सुरू होणारा फेडचा ब्लॅकआउट कालावधी आणि डिसेंबरमधील आगामी बैठक पाहता, बाजारात चढ-उतार (Volatility) राहण्याची शक्यता आहे. अपेक्षेप्रमाणे व्याजदर कपात झाली, तर सोन्याच्या दरात आणखी वाढ होऊ शकते आणि २०२५ हे वर्ष सोन्यासाठी एक ऐतिहासिक वर्ष ठरेल.