भारतीय तिरंदाजी मधील आशादायक चित्र दीपिका कुमारी...

झारखंडची राजधानी रांचीपासून 15 कि.मी. अंतरावर असलेल्या रातू गावात राहणारी १२ वर्षाची आदिवासी मुलगी कदाचित तिरंदाजी क्रीडाप्रकारचे थोडेसे ज्ञान असू शकते, परंतु प्रशिक्षणात मिळणारे मोफत अन्न तिच्या पोषण क्षमतेस वाढ करीत होते . पण तीला याही पलीकडे खूप काही करण्याची जिद्द चिकाटी होती ..अभ्यासक लेखक विकास मेश्राम यांनी भारतीय तिरंदाजी मधील आशादायक चित्र दीपिका कुमारी बद्दल लिहलयं..

म्हणूनच त्याने सरायकेला येथे असलेल्या तिरंदाजी अकादमीत प्रवेश घेतला आणि तेथे अकँडमी सोडण्यापूर्वी तीने अकॅडमीच्या प्रशासनाला किमान तीन महिने कामगिरी प्रशिक्षण देण्याची विनंती केली आणि पुढे एक वर्षानंतर, त्यांची जमशेदपूर येथे असलेल्या प्रतिष्ठित टाटा आर्चरी अ‍ॅकॅडमीने निवड केली.

पॅरिसमधील तिरंदाजी वर्ल्डकपच्या तिसर्‍या टप्प्यात दीपिका कुमारीने महिला वैयक्तिक, महिला संघ आणि मिश्र संघात सुवर्णपदकांच्या हॅटट्रिकसह जागतिक क्रमवारीतील महिला तिरंदाज म्हणून आपले अव्वल स्थान पुन्हा मिळवले. 2012 नंतर प्रथमच तिने ही खूप मोठी उपलब्धी मिळविली .

27 वर्षीय दीपिका आणि तिचे सहकारी तिरंदाज, अंकिता भक्ता आणि कोमलिका बारी यांनी मेक्सिकोविरुद्धच्या अंतिम सामन्यात विजयासह स्पर्धेचे पहिले सुवर्णपदक पटकावले. यानंतर थोड्या वेळाने तिने मिश्र पहेल्याच्या अंतिम सामन्यात पती अतानू दासबरोबर जोडी बनविली आणि स्जेफ व्हॅन डेन बर्ग आणि गॅब्रिएला श्लोसर यांच्या डच जोडीचा पराभव केला. शेवटी, तिने जगातील 17 व्या क्रमांकाच्या रशियन तिरंदाज एलेना ओसीपोवाला पराभूत करून तिहे (सुवर्ण हॅटट्रिक) पूर्ण केली.

दीपिका कुमारीचे वडील शिव नारायण महतो म्हणाले की,दीपिका चा मला अभिमान वाटतो , ती खरोखर कठोर परिश्रम करीत आहे आणि तिने जे काही साध्य केले त्याबद्दल आम्ही सर्वजण आनंदी आहोत. अतानू दास आणि दीपिका यांनीही मिश्रित रिकर्व्ह इव्हेंट जिंकला, म्हणून आमच्यासाठी हा अत्यंत अभिमानाचा क्षण आहे.

दीपिका कुमारी अवघ्या 18 वर्षाची असताना जगातील प्रथम क्रमांकाची महिला तिरंदाज होण्याशिवाय तिने राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत दोन सुवर्ण पदके जिंकली आणि 2016 मध्ये विश्वविक्रमही केला. तिने 2006 मध्ये खेळायला सुरुवात केली आणि त्यानंतर तिने विश्वचषकात 11 सुवर्ण, 12 रौप्य आणि 7 कांस्यपदके जिंकली आहेत. त्यांनी 2012 च्या लंडन आणि 2016 च्या रिओ ऑलिम्पिकमध्येही भाग घेतला जिथे ते अनुक्रमे प्राथमिक फेरी आणि उपांत्यपूर्व फेरीत पराभूत झाली . 2010 मध्ये राष्ट्रकुल स्पर्धेत दोन सुवर्ण पदके आणि आशियाई तिरंदाजी स्पर्धा 2013 मध्ये एक सुवर्णपदक जिंकले आहेत.

2012 मध्ये त्यांना अर्जुन पुरस्कार आणि 2016 मध्ये पद्मश्री पुरस्काराने गौरविण्यात आले. 30 जून 2020 रोजी आपला साथीदार अतानू दासशी लग्न केले.

दीपिका कुमारी चा प्रवास अनेक चढउतारांनी भरलेला आहे. 13 जून 1994 रोजी वडिल ऑटोरिक्षा चालक शिव नारायण महतो आणि आई नर्स गीता महतो या दांपत्याच्या घरी जन्मलेल्या दीपिका कुमारी दगडाने झाडावरील आब्यांचा अचुक वेध घेत होती. परंतु टाटा अँकाडमीमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी कुटुंबाची कमकुवत आर्थिक परिस्थिती दीपिका स्वप्नांच्या मार्गावर येत राहिली.

शिव महतो म्हणतात, भूत काळात मला कोणत्या परिस्थितींचा सामना करावा लागला हे मी विसरू शकत नाही . माझ्याकडे अजूनही जुनाच रिक्षा आहे आणि मी ते आताही चालवितो आहे परंतु मी ते कामाच्या दृष्टिकोनातून पाहतो. मी जिथे आहे तिथे मला खूप आनंद आहे, माझ्या मुली मला सांगतात की आता वाहन चालवू नका पण मला ते करायला आवडते आणि ते फक्त माझे व्यवसाय आहे. अर्जुन मुंडा (आर्चरी असोसिएशनचे अध्यक्ष) यांनी आम्हाला संपूर्ण पाठिंबा दर्शविला, आम्ही त्यांचे नेहमी आभारी आहोत.

जरी दीपिकाचे वडील नेहमीच आपल्या मुलीच्या खेळात भाग घेण्याच्या बाजूने होते, परंतु दीपिका इतक्या लहान वयात घराबाहेर राहिल्यामुळे त्याला थोडी अडचण जाणवत होती. पण ते तिच्या पाठीशी उभी राहिले ती रात्रंदिवस वडिलांना म्हणायची, 'कृपया मला जाऊ द्या. मला हे करायचे आहे 'आणि तिने शेवटपर्यंत हार मानली नाही.

दुसरीकडे, त्याची आई नेहमीच त्याच्याबरोबर खडकासारखी उभी राहते . 2018 मध्ये दिलेल्या मुलाखतीत दीपिका म्हणाली होती, 'जेव्हा जेव्हा मी आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत पदके गोळा करण्यासाठी व्यासपीठावर जाते आणि राष्ट्रगीत वाजवले जाते तेव्हा मी नेहमीच तिच्या (माझ्या आई) बद्दल विचार करतो. जेव्हा मला पद्मश्री पुरस्कार मिळत होता आणि माझी छाती अभिमानाने धडपडत होती,

दीपिका म्हणते 'मी तिरंदाजी निवडली नाही, मला तिरंदाजी ने निवडले' दीपिका कुमारी यांचा असा विश्वास आहे की तिच्या मेहनती मुळे जिद्द मूळे अनेक तरुण मुलींना क्रीडा अकादमीमध्ये प्रवेश घ्यायचा मार्ग मोकळा झाला आहे.

दीपिका म्हणते, 'मी तिरंदाजी निवडली नाहीतर, मला तिरंदाजी ने निवडले. मला एवढेच आठवते की मी आदिवासी खेळ शिकविणार्‍या एका अ‍ॅकॅडमीत जात होतो आणि त्यानंतर मला समजले की मला बांबूपासून बनविलेले धनुष्य आणि बाण दिले गेले आहे.

भारताची महान खेळाडू दीपिकाचा जीवन प्रवास आणि तिचा ऐतिहासिक विजय हा भारतीय क्रीडा इतिहासातील एक प्रशंसनीय मैलाचा दगड आहे. ऑलिम्पिकच्या आधी आणि नंतर ती निःसंशयपणे भारताच्या महान खेळाडूंपैकी एक आहे.

भारतीय तिरंदाजी मधील आशादायक चित्र दीपिका कुमारी...भारतीय तिरंदाजी मधील आशादायक चित्र दीपिका कुमारी...भारतीय तिरंदाजी मधील आशादायक चित्र दीपिका कुमारी...ग्रामीण खेडाळूना योग्य संधी उपलब्ध करुन देणारे प्लेटफार्म नसणे आणि प्रतिभेची ओळख पटवून देण्यास मदत करणारी यंत्रणा नसणे ही वस्तुस्थिती आहे पण दिपिकाचे कार्य हे तिरंदाजी मध्ये येणार्‍या खेडाळूना प्रेरणा देत राहील

2021 टोकियो ऑलिम्पिक जवळ येत असताना दीपिकाच्या आईला तिच्याकडून खूप आशा आहेत. ती म्हणते, 'मला आशा आहे की ते दोघे (कुमारी आणि दास) टोकियो ऑलिम्पिकमध्ये चांगली कामगिरी करतील, मला खात्री आहे की ते पदक घेऊन परत येतील.'